شروع سال تحصيلي با اپليكيشن شاد
غزل لطفي
مهرماه ۱۴۰۰، دومين سالي است كه به جهت پاندمي كرونا، سال تحصيلي مجازي آغاز مي‌شود. اپليكيشن شاد در اسفند ۱۳۹۸ طراحي شد تا بتواند به آموزش مجازي صحيح كمك كند و در آغاز سال ۱۳۹۹ در اختيار نظام آموزشي كشور قرار گرفت. در زمان شروع به كار اين اپليكيشن ايرادات متعددي به آن وارد بود كه با توجه به نوظهور بودن مي‌توانيم بگوييم اين اشكالات دور از انتظار نبود. با پايان سال تحصيلي ۹8-۹9، نياز به بازبيني و رفع ايرادات اين ابزار تحصيلي مجازي كاملا مشهود بود و فعاليت‌هاي خوبي هم در اين زمينه صورت گرفت و نسخه به‌روزشده آن با شروع سال تحصيلي ۱۴۰۰-۱۳۹۹ در اختيار معلمان و دانش‌آموزان قرار گرفت. استفاده از آموزش مجازي نيازمند ابزار و فضاي مجازي مناسب بود كه در مورد اول كمبودها خصوصا در مناطق كم‌برخوردار كاملا به چشم مي‌خورد. در دومين مورد نيز نياز به همكاري وزارت ارتباطات و رايگان كردن اينترنت شاد داشت كه انجام شد. اما در تمام سال تحصيلي سرعت پايين نت بزرگ‌ترين چالش كاربران آن بود. معلم و دانش‌آموز براي دانلود كردن يك فايل صوتي يا تصويري ساعت‌ها وقت صرف مي‌كردند و خيلي وقت‌ها هم نهايتا نااميد شده و به اپليكيشن‌هاي ديگر مثل واتس‌اپ متوسل مي‌شدند. مدارس غيرانتفاعي يا مراكز آموزشي كه از نظر مالي توان و پشتيباني بهتري داشتند اپليكيشين‌هايي مانند اسكاي‌روم را در دستور كار قرار دادند تا دچار سرعت پايين شاد و اتلاف زمان نشوند. اما مدارسي كه اين امكان را نداشتند و با توجه به اينكه هزينه خريد بسته‌هاي اينترنتي نيز باري بر دوش اوليا بود چاره‌اي جز شاد نداشتند. در اين ميان توليد محتواي مناسب فضاي مجازي نيز براي معلمان فعاليت مضاعفي را مي‌طلبيد كه با تمام وجود و حتي زماني كه بايد به فرزند و خانواده خود مي‌پرداختند، صرفا جهت آموزش هرچه بهتر فرزندان ما به بهترين شيوه، در اين زمينه تلاش كردند.
اما چالش ارسال اين محتواي آموزشي (به جهت سرعت پايين نت) تا پايان سال باقي ماند. مسوولان وزارت بهداشت و آموزش‌وپرورش تمام تلاش خود را به كار بستند كه سال تحصيلي پيش رو، حضوري آغاز شود اما بزرگ‌ترين سد براي بازگشايي مدارس يعني واكسيناسيون دانش‌آموزان انجام نشد و حتي با توجه به واكسينه‌شدن همه معلمين، عملا و با توجه به پروتكل‌هاي كرونايي اين امكان وجود نداشت و مهر ۱۴۰۰ نيز ما شاهد آغاز مجازي سال تحصيلي هستيم. اما بايد ديد؛ شاد كه بازوي اصلي آموزش مجازي است و امسال نيز از نت رايگان برخوردار شده تا چه حد، عيب‌يابي و رفع اشكال شده است. مسوولان سيستم آموزشي كشور اعلام كرده‌اند كه استفاده از شاد اجباري نيست. اين موضوع در نگاه اول بسيار رضايت‌بخش به نظر مي‌رسد ولي هنوز چالش هزينه نت براي اپليكيشن‌هاي ديگر مانع بزرگي خواهد بود. هنوز معلمي كه قرار است با شروع سال تحصيلي به تدريس مجازي بپردازد با اين چالش روبروست كه با يك گوشي يا لپ‌تاپ چطور هم خودش درس بدهد و هم فرزند دانش‌آموزش درس بخواند. با توجه به رونمايي ديرهنگام از نسخه جديد شاد در روزهاي پاياني شهريور، هنوز نمي‌دانيم معايب سيستمي آن برطرف شده يا نه كه اين نيز انتقاد بسياري از كاربران آن را همراه داشته است. در تمام طول تابستان، بارها شنيديم كه تحصيل حضوري خواهد بود و مدارس با ظرفيت محدود بازگشايي مي‌شوند اما بانيان آموزش كشور از روند تغييرات و بهبود سيستمي شاد خبري ندادند. اي كاش با نگاهي واقعي به شرايط فعلي جامعه و پيك‌هاي متعدد كرونا و قبل از واكسيناسيون دانش‌آموزان با واكسن معتبر براي كودكان آنقدر روي آموزش حضوري ولو محدود پافشاري نمي‌شد تا بار رواني و استرس ناشي از آن گريبان خانواده‌ها را نگيرد. اي كاش در فرصت تابستان، به تلاش براي رفع كمبودها علي‌الخصوص در خانواده‌هاي كم‌برخوردار پرداخته مي‌شد تا در اين روزهاي آغازين سال تحصيلي مشكل تهيه ابزار هوشمند نيز بر همه چالش‌هاي معيشتي فعلي افزوده نمي‌شد. تابستان زمان مناسبي بود كه كودكان آموزش‌هاي مراقبت صحيح در برابر مواجهه با كروناويروس را ببينند اما گمان نمي‌كنم و به عنوان مادري كه فرزند محصل دارد، نديدم كه هيچ برنامه‌اي در اين زمينه توسط سيستم آموزشي كشور ارايه شده باشد و زمان از دست رفت و اين مهم، مغفول ماند. فضاهاي آموزشي كشور نيازمند بهينه‌سازي براي رعايت فاصله‌گذاري اجتماعي و تهويه مناسب است وگرنه حتي با واكسينه كردن همه، باز هم امكان انتقال ويروس از بين نمي‌رود. نمونه مشهود آنكه ما سال‌ها شاهد بوديم؛ اگر دانش‌آموزي در كلاس درگير آبله‌مرغان بشود تقريبا تمام‌هم‌كلاسي‌هاي خود را درگير مي‌كند و گاهي چندين روز يك يا چند كلاس درسي به علت بيماري و عدم حضور دانش‌آموزان تعطيل مي‌شود. حالا شما همين مورد را با قدرت انتقال ويروس كرونا مقايسه كنيد. آموزش حضوري، ارتباط چهره به چهره معلم و دانش‌آموز و تعامل بين كودكان جايگزين ندارد اما ايجاد شرايط روحي امن براي حضور دانش‌آموز و معلم و اختصاص بودجه براي مناسب‌سازي محيط‌هاي آموزشي و امكان تست‌هاي مكرر سريع در مدارس و آموزش براي روبه‌رو شدن با شرايط فعلي از ضروريات بازگشايي مدارس است.